Wat is J-IAS?
Johansen-IAS is een auditieve stimulatie training voor kinderen, adolescenten en volwassenen. Het is een individuele frequentie en hemisfeer specifieke luistertraining gebaseerd op speciaal gecomponeerde muziek. Ontwikkeld door Dr. Kjeld V. Johansen uit Denemarken.
Waarom J-IAS?
Auditieve verwerkingsproblemen kunnen de ontwikkeling van spraak en taal (lezen en spellen) beïnvloeden, wat kan resulteren in moeilijkheden met het spreken en begrijpen van taal. Dit kan uiteindelijk leer- en gedragsmoeilijkheden tot gevolg hebben.
Vaak kan het gehoorde niet snel en effectief verwerkt worden. Hierdoor is het moeilijk zich in een klaslokaal op de stem van de leerkracht te concentreren, omdat men door andere geluiden in de klas wordt afgeleid. Veel van de uitleg zal verloren gaan. Het is lastig om verschillende opdrachten te kunnen onthouden en uit te voeren. Dit heeft gevolgen voor de kwaliteit van het werk. De uitvoering zal extra veel tijd in beslag nemen.
Verwijtende opmerkingen van de leerkracht als “Heb je het nu alweer niet gehoord?” of “Luister je nu alweer niet!” kunnen frustrerend overkomen als men zijn uiterste best doet om alles te volgen.
Taalverwerking:
Voor bijna alle rechtshandigen en het merendeel van de linkshandigen bevindt zich het taalcentrum in de linkerhersenhelft (linker hemisfeer). De snelste en meest efficiënte manier voor talige informatie om in de linker hemisfeer te komen is via het rechteroor. (Dit komt door de lateralisatie in het lichaam. Prikkels vanuit de rechterhersenhelft sturen het linkerdeel van het lichaam aan en omgekeerd.) Het linkeroor heeft hier een ondersteunende rol. Een onzekere dominantie of zelfs linkeroordominantie kan het leren van taal en de organisatie daarvan in de hersenen negatief beïnvloeden. Met als gevolg dat klanken binnen woorden, hele woorden of zelfs complete zinnen door elkaar gehaald kunnen worden. Dit heeft natuurlijk gevolgen voor het begrijpen van taal, maar zeker ook voor het spreken en schrijven. Een kind met een zwakke organisatie van taal zal hard moeten werken om te begrijpen wat er gezegd wordt. Vaak ontbreekt de benodigde concentratie om dit steeds te blijven doen. Dit zal dus het leervermogen beïnvloeden.
Auditieve verwerkingsproblemen kunnen de ontwikkeling van spraak, taal en communicatie beïnvloeden. Dit heeft gevolgen voor het spreken en begrijpen van taal. Het kind kan dit probleem geërfd hebben. Het kan echter ook veroorzaakt zijn door gehoorvermindering veroorzaakt door vocht achter het trommelvlies en oorontsteking. Vooral tijdens de periode van spraak-taalontwikkeling (0-3 jaar) kan dit grote gevolgen hebben voor de taalverwerving (klanken komen niet of sterk vervormd binnen) en dus later voor de taalverwerking. Er zijn echter ook kinderen waar geen speciale reden aanwezig is voor de spraak- en taalproblemen.
Vele kinderen met spraak- en taalproblemen hebben moeite met de verwerking van taal. Hun vermogen om taal te ontvangen, te organiseren, op te slaan, weer op te roepen en in verband te brengen met reeds aanwezige informatie in de hersenen is zwak. Vaak kunnen ze niet precies zeggen wat ze in gedachten hebben, niet precies opschrijven wat ze willen. Dit op zijn beurt kan grote gevolgen hebben voor de schoolprestaties, maar ook voor het functioneren van het kind in het algemeen. Verschillende onderzoekers leggen een relatie tussen taalverwerkingsproblemen en de wijze waarop (taal)klanken worden verwerkt.
Door het inzetten van gerichte auditieve stimulatie (Johansen-IAS) wordt er bereikt dat de auditief aangeboden informatie snel en effectief kan worden verwerkt. Het volgen en uitvoeren van instructies gaat veel gemakkelijker. De aandacht kan langer worden vastgehouden. We zien een duidelijke toename van de concentratie. Uit nader onderzoek (zie onder kopje “onderzoek”) is gebleken dat dit alles een positieve uitwerking heeft op de taalverwerking.
Voor wie?
Kinderen / jongeren / volwassenen hebben baat bij behandeling met de Johansen-IAS training. Kinderen van 2-3 jaar hebben het programma succesvol gevolgd, maar ook volwassenen hebben er hun voordeel mee gedaan. Hoe ouder men is, hoe langer de therapie gevolgd zal moeten worden.
Jonge kinderen
De Johansen-IAS training helpt kinderen om klanken beter en effectiever te kunnen horen en verwerken. Kinderen die moeite hebben met verstaan van wat er gezegd wordt en zichzelf moeilijk kunnen uitdrukken kunnen veel voordeel hebben van de Johansen-IAS training. Deze therapie kan heel goed naast een logopedische behandeling worden gebruikt.
Schoolgaande kinderen
De Johansen-IAS training verbetert de verwerking van auditief aangeboden informatie. Kinderen die moeite hebben met het volgen van gegeven instructies (les) lijken niet te luisteren naar wat er gezegd wordt. Ze hebben vaak meer tijd nodig om een vraag te beantwoorden, een opdracht uit te voeren. Er kan dan sprake zijn van een auditief verwerkingsprobleem (zie checklist). De Johansen-IAS training kan hier verbetering in aanbrengen. Kinderen met lees- en spellingproblemen kunnen gemakkelijker de klankstructuur van woorden analyseren. Samen met specifieke remediale hulp (R.T.) kan hierdoor de taalvaardigheid optimaal verbeteren.
Volwassenen
Volwassenen worden minder vaak behandeld met de Johansen-IAS training. Diegenen die het programma gevolgd hebben vertellen dat er verbetering is opgetreden in de verwerking van binnenkomende auditieve informatie. Gesprekken in een rumoerige omgeving (feestje) kunnen nu wel gevoerd en gevolgd worden. Een presentatie voor een groep toehoorders lukt nu veel beter. Hierdoor neemt het zelfvertrouwen toe en zorgt een positieve spiraal voor meer verbeteringen. Lezen en spellen laten ook beduidende verbeteringen zien. Om een beter idee te krijgen van de eventuele problemen in de auditieve verwerking kan er een vragenlijst worden ongevuld (zie checklist volwassenen)”
De Johansen-IAS training is geen wondermiddel voor alle problemen. Om het positieve effect van de Johansen-IAS training te waarborgen is het van belang om voorafgaand aan de behandeling een intakegesprek af te nemen. In overleg wordt vastgesteld wat de bijdrage is van de Johansen-IAS training in relatie tot het probleem.
Bij taalproblemen levert extra remediale begeleiding betere resultaten op (zie pilotstudy BC Broekhin). Bij slechts een gering aantal kinderen met spraak-taalproblemen levert de Johansen-IAS training niet het gewenste resultaat op. Meestal hebben ze er toch nog wel gedeeltelijk profijt van.
Verantwoordelijken Johansen-IAS international
Dr. Kjeld V. Johansen , PhD, MSc.
De grondlegger van deze auditieve stimulatie methode. Ontwikkeld in de jaren 60 van de vorige eeuw. Johansen heeft ontdekt dat, als bepaalde frequenties niet goed gehoord / verwerkt kunnen worden, dit een negatieve invloed heeft op de (taal)ontwikkeling van kinderen.
De componist en oprichter van Rotna Music. Componeerde in de tachtiger jaren de muziek voor de Johansen-IAS training. Deze muziek werd steeds verder uitgebreid en in 2017 aangevuld met nieuw gecomponeerde muziek.
Wim de Zwart, MA
National Director voor de Benelux en Frankrijk. Vele jaren verbonden geweest als remediaal specialist aan de brede scholengemeenschap BC Broekhin in Roermond met als taak het begeleiden van taalzwakke en dyslectische leerlingen en het coördineren van hulplessen. In 2001 opgeleid tot Johansen-IAS therapeut door Dr. Kjeld V. Johansen. Sinds 2006 National Director voor de Benelux en Frankrijk. In 2008 afgestudeerd als Master in Taalwetenschap aan de Vrije Universiteit in Amsterdam met als thema: “Possible effects of specific auditory stimulation on language processing”.
